Gülistan’dan bir demet köşemizin bu ay ki konusu itikaf…
İ’tikâf Nedir?
Dinleyicilerimizin içinde gençler var, taze taze, pırıl pırıl ablalar, ağabeyler, ibadete düşkün kimseler var… Bir keresinde Mecidiyeköy, Levent civarında gidiyorduk. Karşıdan blue-jean pantolon giymiş gençler geliyorlar. Saçlar modaya uygun, uzun vs. Onlar karşıdan gelirken, bunlar Yirminci Yüzyıl’ın çağdaş gençleri diye, şöyle kenardan geçmeyi düşünüyordum.
Bana dönüp de: “—Es-selâmü aleyküm ve rahmetu’llàhhocam!” demesinler mi?.. Nasıl sevindim. Yâni tahmin etmiyor insan, kıyafetinden insanlar anlaşılmıyor. Kalpler önemli… Gençlerin içinde nice kıymetli, değerli gençler var; ablalar var, ağabeyler, delikanlılar var…
Bu i’tikâf meselesini belki bilmeyenler vardır, yaşlı olduğu halde de bilmeyenler olabilir. Onun için i’tikâfı biraz izah edelim:
İ’tikâf, akefekökünden geliyor.
Bir şey üzerine durmak, devam etmek mânâsına geliyor. Kur’an-ı Kerim’de anlatıldığına göre, Mûsa AS kavmiyle Firavun’dan kurtulup bir beldeye geldi.
Orada baktı ki, o beldenin ahalisi; “Kendilerine ait, elleriyle yaptıkları zavallı putçuklarına tapıyorlar.” (A’raf,7/138) Yâni abedemânasına, ibadet ediyorlar mânâsına geliyor. (Bakara,2/125) diye de geçiyor Kur’an-ı Kerim’de…
Yâni, bir yerde ibadet niyetiyle, ibadet maksadıyla beklemek, bir şeyin üzerinde durmak devam etmek mânâsına geliyor.
İ’tikâf,Ramazan’ın son on gününde sünnettir.
Peygamber Efendimiz’in İ’tikâfı
Bu haftai’tikâfı size hatırlatmalıyız.Biliyorsunuz, Peygamber Efendimiz Ramazan’ın son on gününü, yâni yirmisinden sonraki günlerini i’tikâfla geçirirdi.
O son on güne el-aşrü’l-evâhirdenilir. Yâni âhirinde olan, Ramazan’ın sonunda olan son on… Ayı üçe ayırırlar, ilk on, ikinci on, üçüncü on. Üçüncü ona el-aşrü’l-evâhirdenilir. Aşron demek, son on gün.
Peygamber Efendimiz son on günde i’tikâfa girerdi. Bu sahih hadis-i şeriflerde kesin olarak beyan edilmiş, kuvvetli bir sünnetidir Peygamber SAS Efendimiz’in. Hazret-i Aişe Anamız, Vâlidemiz RA rivâyet eylemiş. Allah şefaatine nâil eylesin, buyurmuş ki:
439RS. 1274(Enne’n-nebiyye SAS,kâne ya’tekifü’l-aşre’l-evâhire min ramadàn, hattâ teveffâhu’llàh, sümma’tekefe ezvâcühû min ba’dihî.) buyurmuş. Arapça mübarek metnini okuduğumuz bu hadis-i şerif ne demek?..
Peygamber Efendimiz’in bu zevcesi, validemiz, Aişe Anamız buyuruyor ki: “Peygamber SAS Efendimiz Ramazan’ın son on gününde âdetiydi, i’tikâf ederdi.” Ne zamana kadar?..
(Hattâ teveffâhu’llàh) “Aziz ve celîl olan Allah-u Teàlâ Hazretleri onun ömrünü bitirinceye kadar, ruhunu kabzedinceye kadar, huzuruna alıncaya kadar; ahirete irtihâl edinceye kadar, vefat edinceye kadar Efendimiz i’tikâf ederdi.”
Sonra bir güzel cümle var hadis-i şerifin arkasında, Aişe anamızın ifadesi: (Sümma’tekefe ezvâcühû ba’dehû.) “Ondan sonra, yâni ahirete irtihal ettikten sonra zevceleri i’tikâfa devam ettiler.” diyor.
Başkalarından bahseder gibi konuşuyor ama, tabii kendisi de i’tikâf ederdi. Zaten Peygamber Efendimiz hayattayken, bir keresinde mescide bir girdi,baktı ki çadırcıklar kurulmuş mescidin orasında, burasında… “—Bunlar ne?..” dedi,“—Vâlideler i’tikâfa niyetlenmişler, çadır kurmuşlar, bölme ayırmışlar mescidin içinde; i’tikâf edecekler.” dediler.Peygamber Efendimiz o zaman girmedi i’tikâfa, o sene Şevval’de girdi.
Yâni,Peygamberimiz’in hayatı zamanında da hanımları i’tikâfa girerlerdi zaten. Yâni bu güzel âdeti Peygamber Efendimiz’den sonra devam ettirdiler demek istiyor Aişe Anamız. İ’tikâfla ilgili okuyacağım ikinci hadis-i şerif, Buhàrî’de kaydedilmiş. Ashab-ı Suffe’den, mescidin müdâvimlerinden, kayıtlı mevcutlarından, Ebû Hüreyre RA rivayet etmiş:
(Kâne’n-nebiyyi SASya’tekifu fî külli ramadàne aşerate eyyâm) “Peygamber Efendimiz her Ramazan on gün i’tikâfa girerdi.” diye rivâyet buyuruyor. Arkasından bir başka cümle var, oradan da ikinci bir bilgi kazanıyoruz:
“Her sene Ramazan’da on gün i’tikâf ederdi. (Felemmâ kâne’l-âmü’llezî kubida fîhi) Vefatının vukù bulduğu sene gelince, (i’tekefe işrîne yevmen) o zaman yirmi gün i’tikâf etti.” Peygamber Efendimiz son senesinde yirmi gün i’tikâf eylemiş. Allah-u Teàlâ Hazretleri şefaatine nâil eylesin…
İ’tikâfta Ne Yapılacak?
İ’tikâf nasıl geçer, i’tikâf nasıl bir ibadettir? İ’tikâf Allah’a yoğun bir ibadet şeklidir. Artık eve de gitmiyorsunuz, dünyevî işlerle de meşgul olmuyorsunuz, eşinizle de meşgul olmuyorsunuz.
Bu arada söyleyeyim, hanımlar i’tikâfa beylerinin izniyle girerler. Yâni, “Efendi, müsaade ediyor musun bana? On gün senden ayrı kalacağım, müsaaden var mı?” diye sorması lâzım! Çünkü i’tikâfa girdi mi eşinden ayrı durması gerekiyor. Sormazsa olmaz. Hattâ efendisi, “Ben izin vermiyorum!” diye bozdurabilir. İ’tikâfta ne yapacak?.. Yoğun olarak kendisini Allah’a ibadete verecek. Yâni zihnini derleyecek toplayacak, Kur’an okuyacak…
Tabii mescidlerin en güzelini seçmeye çalışmak lâzım, en büyüğünü seçmeye çalışmak lâzım! En sevaplı mescid hangisidir?.. En sevaplı mescid Mekke-i Mükerreme’deki Mescid-i Haram’dır.
Bazı kimseler eğer Mekke’ye gidebilmişse, son on günü orada caminin içinde yatıp kalkarak, eve gitmeden i’tikâf yapabilecekse, en sevaplı odur. Sonra Medine’deki Peygamber SAS Efendimiz’in mescidi, Mescid-i Nebevî… Sonra Kudüs’teki Mescid-i Aksà… Sonra camisi büyük, cemaati çok olan yerlerde i’tikâf yapacak. İ’tikâfta ne yapacak? Dünya kelâmı, insanlarla sohbet vs.mâlâyâni konuşma yapmayacak. Hayırlı sözden başka söz söylemeyecek. Kur’an okuyacak, hadis okuyacak. Öğrenebilir, öğretebilir, öğretmen olabilir.
Talebemin birisi:“—Hocam, ben i’tikâfa girmek istiyorum ama, çocuklara da Kur’an öğretiyordum. Hangisini yapayım?” diye bana sordu Ankara’da. Ben de takıldım ona: “—Bana bak, sen niye iki ibadeti karşı karşıya getiriyorsun, birbiriyle çatıştırıyorsun?.. Hem i’tikâfa gir, hem de i’tikâftayken çocuklar yine gelsinler camiye…
Sen onlara Kur’an okutmaya devam et, katmerli sevap olsun! Yâni ekmek kadayıfının üstüne kaymak konulmuş gibi tatlı olsun!” diye latîfe ettim. İnsan i’tikâfta ilim de öğretebilir, ilim de öğrenebilir.
Peygamber Efendimiz’in hayatı, sîreti, peygamberlerin ahlâkı olabilir. Kendisi eline kalemi alır makale yazar, kitap yazar… vs. Günah yapmamaya, boş vakit geçirmemeye, zamanı israf etmemeye dikkat eder. Böyle bir i’tikâfı tavsiye ediyoruz.
Bir iki gün sonra pazar günü başlayacak. İ’tikâf yaparsanız, sünneti yerine getirmiş olursunuz; bir de beldenizdeki i’tikâf yapmayan müslümanları da kurtarmış olursunuz. Çünkü sünnet-i kifâye, yapmayınca onlar da sorumlu olacaktı. Siz yapınca onlar da kurtuluyor.
İhvânımızdan birisi Hocamız Rahmetu’llàhi Aleyh’e sormuş:“—Efendim, bizim halvete girecek zamanımız olmuyor. Üniversitede profesörüz, hocayız. Kırk gün ayrı duramıyoruz. Kırk gün bir yere kapanıp yoğun bir şekilde ibadet etmek, halvetyapmak istiyoruz ama, memuriyetimiz müsait değil.
Acaba Ramazan’ın son on gününü, on gün on gün yaparak bu i’tikàfın âdabını, bu halvetin faydalarını, eğitimini alabilir miyiz, sağlayabilir miyiz?..” diye sormuşlar.
Hocamız kabul buyurmuş:“—Olur, girin bakalım!” demiş. Bu i’tikâfta, halvet denilen çok büyük ve çok yoğun ibadetin eğitimini, onlara on gün içinde kısmen yaptırmış.
Bazı kimseleri Hocamız kendisi çağırırdı,“Sen benim yanımda bir hafta kal bakayım!” diye; onlara bütün bir halvette, yâni kırk günlük çile dediğimiz halvette öğretilecek şeyleri öğretirdi. Mürşid-i kâmil-i mükemmil olduğu için öğretirdi.
Evliya eyler, ondan sonra bir yere gönderirdi. Allah-u Teàlâ Hazretleri şefaatine nâil eylesin… Onun için, ben bizim camiamızda i’tikâfı, küçük halvet gibi görüyorum.
Biz de halvetteki zikirler ve sıkı, yoğun ibadet; kimse kimseyle konuşmayacak, bir köşeye çekilecek, cemaate karışmayacak, cemaatle sohbet olmamasını sağlayacak. Daha mûtenâ bir yerde, daha saklı bir yerde yapacak bu i’tikâfı…
Halvetteki yasaklara riâyet edecek. Yâni sünnet olan i’tikâftan daha kuvvetli, daha sıkı bir dinî eğitim, zikir, fikir, ibadet çalışması yapıyoruz.Kardeşlerimize tavsiyeederiz.
“Kabul eden ve giren kardeşlerimize Allah büyük feyizler ihsân eylesin!” diye şimdiden dua ediyoruz. Allah-u Teàlâ Hazretleri feyizlerini çok eylesin… Kalblerini pürnûr eylesin… Kalblerindeki pası, kirleri, mânevî lekeleri temizlesin, gönülleri pürnûr olsun… Zihinleri aydın olsun, imanları kavî olsun… Aşkullah, muhabbetullah, ma’rifetullah sahibi olsunlar… Allah’ı seven, Allah’ı bilen, Allah’a güzel kulluk eden kullar olsunlar… Bu halvetle, bu i’tikâfla o noktalara ulaşsınlar diye temenni ediyoruz. Temenni ediyorum, uzaktan dualar ediyorum.Sevgili Akra dinleyicileri, Allah-u Teàlâ Hazretleri cümlemize ve cümlenize her türlü sevdiği, razı olduğu güzel işleri yapmayı öğretsin… Onları yapmaya bizi muvaffak etsin. Dua ediyoruz:
(Allàhümme erine’l-hakka hakkan,ve’rzukne’ttibâahû) “Yâ Rabbî bize hakkı hak olarak göster, gördükten sonra da uymayı nasib et!”
Yâni, bazı insanlar hakkı görür, güzeli görür de yapmaz; veya yapmaya gücü yetmiyor veya şeytan çelmeliyor. Bilmek yeterli değil. İslâm’da bilmek bir meziyet ama başlı başına bir meziyet değil.
Bilmek uygulamak içindir. Bilecek, bildiğini uygulayacak. Bilecek, ondan sonra ilmiyle âmil olacak, ilmini uygulayacak! Sadece bilmek laf ebeliği oluyor, kuru kalabalık oluyor.
Kitap hammallığı gibi oluyor. Elinde veya sırtında yük olarak değil, zihninde taşıyor ama üzerinde görünmüyor, tesiri yok… Öyle olmaz! Yâ Rabbî,bize hakkı hak olarak görüp uymayı nasib eyle…(Ve erine’l-bâtıle bâtılen ve’rzukne’ctinâbeh)
“Bâtılın, boşun, yanlışın, zararlının, kötünün de öyle olduğunu görüp, ondan sakınmayı bize nasib et yâ Rabbî!.. Bize tevfikini refik et de, iyi kulun olalım, iyi şeyleri yapabilelim… Kötü şeylerden de sakınabilelim yâ Rabbî!” diye dua ederiz.
Bu dua Efendimiz’dendir. Allah-u Teàlâ Hazretleri bize hakkı ve hayrı işletsin… Şerden ve kötülüklerden ve zararlardan, hatalardan, isyanlardan, nisyanlardan, günahlardan bizi uzak eylesin…
Hele şu feyiz ve bereket mevsimi olan Ramazan’ı güzel geçirmeyi nasîb eylesin… Şeytana uymamayı, haramlardan uzak durmayı, orucu hakkıyla tutmayı, sevapları çok kazanmayı; Allah’ın affına, mağfiretine erip, cehennemden âzad olmayı cümlemize Mevlâ’mız nasib eylesin…
Nice nice nice güzel günlere, Ramazan’lara, kandillere sıhhat afiyetle, sevdiklerinizle beraber erişin… Hem dünyada, hem ahirette aziz ve bahtiyar olun, aziz ve sevgili Akra dinleyicileri!..Es-selâmü aleyküm ve rahmetu’llàhi ve berekâtühû!.
Kaynak:Hazineden Pırıltılar Dr. Metin Erkaya
