Nöbetçi Eczaneler
Fatih Sultan Mehmet, Osmanlı İmparatorluğu’nun en büyük hükümdarlarından biridir. Sadece İstanbul’u fethederek bir çağ kapatıp yeni bir çağ başlatmakla kalmamış, aynı zamanda imparatorluğu siyasi, askeri, ekonomik ve kültürel alanlarda zirveye taşıyan önemli reformlara imza atmıştır. Bu yazıda, Fatih Sultan Mehmet’in hayatını, İstanbul’un fethine giden süreci, fethin sonuçlarını ve onun tarihsel mirasını kapsamlı biçimde inceleyeceğiz.
Fatih Sultan Mehmet’in Hayatı ve Eğitimi
30 Mart 1432 tarihinde Edirne’de dünyaya gelen Fatih Sultan Mehmet’in babası II. Murad, annesi ise Hüma Hatun’dur. Zekâsı ve öğrenme isteğiyle dikkat çeken genç Mehmet, dönemin önde gelen âlimlerinden eğitim aldı. Arapça, Farsça, Latince ve Yunanca olmak üzere birçok dili öğrendi; ayrıca matematik, astronomi, coğrafya ve tarih gibi bilim dallarında da derin bilgi sahibi oldu.
Fatih’in eğitimi sadece teorik değil, aynı zamanda uygulamalıydı. Babası tarafından çeşitli sancaklara vali olarak gönderilerek devlet yönetimi konusunda deneyim kazandı. Bu görevler, onun ilerideki liderliğinde önemli rol oynadı.
İlk kez genç yaşta tahta çıkan Mehmet, iç ve dış muhalefet nedeniyle kısa süre sonra tahtı yeniden babası II. Murad’a devretmek zorunda kaldı. Ancak II. Murad’ın vefatından sonra tekrar tahta çıkan Fatih, bu kez güçlü bir irade ve stratejik vizyonla Osmanlı tarihini değiştiren adımlar atmaya başladı.
İstanbul’un Fethine Giden Süreç
İstanbul, yüzyıllar boyunca hem İslam dünyası hem de Osmanlı padişahları için kutsal bir hedef olmuştur. Fatih Sultan Mehmet, bu hayali gerçekleştirmeyi en büyük hedefi olarak belirlemiş ve büyük bir hazırlık süreci başlatmıştır.
İlk olarak, şehrin dış yardımlarla desteklenmesini önlemek adına İstanbul çevresindeki stratejik noktaları ele geçirdi. Boğaz’ın hâkimiyetini sağlamak için Rumeli Hisarı’nı inşa ettirdi. Böylece Karadeniz’den Bizans’a gelecek yardımların önü kesildi.
Fatih, askeri reformlara da büyük önem verdi. Yeniçeri Ocağı’nı disiplin altına aldı, top dökümüne önem verdi ve devasa toplar inşa ettirdi. Ayrıca güçlü bir donanma kurarak denizden de kuşatma stratejisini uyguladı. Bu dönemde aynı zamanda diplomatik temaslarda bulunarak Avrupa devletlerini tarafsız kalmaya ikna etmeye çalıştı.
İstanbul’un Fethi ve Sonuçları
İstanbul kuşatması 6 Nisan 1453’te başladı. Osmanlı ordusu, 53 gün boyunca karadan ve denizden kuşatma yürüttü. Bizans, güçlü surları ve Haliç savunmasıyla dirense de Osmanlı kuşatmasına uzun süre dayanamadı.
Fatih Sultan Mehmet’in emriyle gemilerin karadan yürütülerek Haliç’e indirilmesi, savaşın seyrini değiştirdi. 29 Mayıs 1453’te Osmanlı ordusu İstanbul’a girdi ve şehri fethetti.
Bu fetih, dünya tarihinde bir dönüm noktası oldu. Doğu Roma (Bizans) İmparatorluğu sona erdi, Orta Çağ kapanarak Yeni Çağ başladı. Osmanlı Devleti, İstanbul’u başkent yaparak bir dünya imparatorluğuna dönüştü. Fatih, şehri yeniden imar etti; camiler, medreseler, çarşılar ve hamamlar yaptırarak İstanbul’u bir kültür, bilim ve ticaret merkezi haline getirdi.
İstanbul’un fethi sadece siyasi ve askeri bir başarı değil, aynı zamanda ekonomik ve kültürel bir dönüşümün de başlangıcı oldu. Şehir, Doğu ile Batı’nın kesiştiği bir merkez haline gelirken Osmanlı da ticaret yollarını kontrol ederek ekonomik gücünü artırdı.
Fatih’in Siyasi ve Askeri Başarıları
Fetihle yetinmeyen Fatih Sultan Mehmet, Anadolu ve Balkanlar’da geniş çaplı seferlere çıktı. Sırbistan, Bosna, Arnavutluk ve Mora gibi bölgeleri Osmanlı topraklarına kattı. Karadeniz’in kuzeyindeki Kırım Hanlığı’nı Osmanlı’ya bağlayarak Karadeniz’i bir Türk gölü haline getirdi.
Aynı zamanda merkezi otoriteyi güçlendirmek ve devlet düzenini sağlamak için Kanunname-i Âli Osman’ı hazırlattı. Bu kanunnameyle Osmanlı yönetimi sistematik hale geldi. Adaletin tesisi için hukuk reformları yaptı ve yeni mahkemeler kurdurdu.
Fatih’in Bilim ve Kültür Hayatına Katkıları
Fatih Sultan Mehmet, ilme ve sanata büyük önem veren bir hükümdardı. İstanbul’u bir bilim ve sanat şehri haline getirmek için medreseler, kütüphaneler ve akademik merkezler kurdurdu. Kendisi çok dilli bir entelektüeldi ve yüzlerce eseri toplatarak saray kütüphanesini oluşturdu.
Avrupa’daki Rönesans hareketini yakından takip etti. İtalyan ressam Gentile Bellini’yi sarayına davet ederek portresini yaptırdı. Bu, Batı sanatı ile Osmanlı sanatının ilk etkileşimlerinden biri olarak kabul edilir.
Mimari anlamda da devrim niteliğinde eserler bıraktı. Fatih Camii, Topkapı Sarayı, medreseler, imarethaneler ve diğer yapılar, onun şehircilik anlayışının ve vizyonunun birer ürünüdür.
Fatih Sultan Mehmet’in Mirası
Fatih Sultan Mehmet, 3 Mayıs 1481’de Gebze yakınlarında vefat etti. Ölümü Osmanlı için büyük bir kayıp olsa da, bıraktığı miras nesiller boyunca etkisini sürdürdü. İstanbul’un fethi, sadece bir şehrin ele geçirilmesi değil, aynı zamanda Osmanlı’nın dünya sahnesine çıkışı ve yükselişidir.
Fatih, askeri dehası, siyasi reformları, bilime ve sanata verdiği değer ile yalnızca Osmanlı tarihinin değil, dünya tarihinin de en büyük liderlerinden biri olarak kabul edilmektedir.
Fatih Sultan Mehmet, çok yönlü bir liderdi. Yalnızca savaş meydanlarında değil, bilim, sanat, hukuk ve şehircilik alanlarında da çağının çok ötesindeydi. Onun attığı adımlar, sadece Osmanlı’yı değil, dünya tarihini de derinden etkilemiştir. Bugün hâlâ İstanbul’un siluetinde, kurumlarında ve kültürel mirasında Fatih’in izlerini görmek mümkündür. O, hem bir çağın kapanışına hem de yenisinin açılışına adını altın harflerle yazdırmıştır.