Fatih Sultan Mehmet: İstanbul’un Fatihi, Çağ Açan Hükümdar

Fatih Sultan Mehmet, Osmanlı İmparatorluğu’nun en önemli hükümdarlarından biri olarak kabul edilir. Sadece İstanbul’u fethederek bir çağı kapatıp yeni bir çağı açmakla kalmamış, aynı zamanda devlet yönetiminden sanata, bilimden mimariye kadar birçok alanda önemli izler bırakmıştır. Bu makalede, Fatih Sultan Mehmet’in hayatını, başarılarını, kişiliğini ve mirasını detaylı bir şekilde inceleyeceğiz.

Fatih Sultan Mehmet’in Doğumu ve Çocukluğu

Fatih Sultan Mehmet, 30 Mart 1432’de Edirne’de doğdu. Babası Osmanlı İmparatorluğu’nun altıncı padişahı II. Murad, annesi ise Hüma Hatun’dur. Şehzade Mehmet, zeki ve meraklı bir çocuk olarak büyüdü. Babası II. Murad, onun eğitimine büyük önem verdi. Dönemin en iyi alimlerini ve hocalarını görevlendirerek, ona Arapça, Farsça, Latince, Yunanca gibi dilleri öğretti. Ayrıca, matematik, astronomi, tarih ve coğrafya gibi bilimlerde de eğitim aldı. Şehzade Mehmet, askeri taktikler ve stratejiler konusunda da özel olarak yetiştirildi.

Fatih Sultan Mehmet’in çocukluk yılları, taht kavgaları ve siyasi entrikalarla dolu bir dönemde geçti. Babası II. Murad, tahtı oğlu Mehmet’e devretme konusunda kararsızlıklar yaşadı. Bu durum, Şehzade Mehmet’in erken yaşta devlet yönetimi ve siyaset hakkında bilgi sahibi olmasına katkıda bulundu.

İlk Saltanatı ve Tahttan İndirilmesi

II. Murad, 1444 yılında tahtı oğlu II. Mehmet’e devrettiğinde, Şehzade Mehmet henüz 12 yaşındaydı. Bu durum, devlet yönetiminde tecrübesiz olduğu gerekçesiyle eleştirilere neden oldu. Bu fırsatı değerlendirmek isteyen bazı devlet adamları ve düşman güçler, Osmanlı İmparatorluğu’nu zayıflatmaya çalıştılar. Özellikle, Haçlı ordusunun yeniden harekete geçmesi ve Varna Savaşı’nın patlak vermesi, genç padişahın otoritesini sarsan önemli olaylardan biriydi.

Varna Savaşı’nda Osmanlı ordusunun zor durumda kalması üzerine, II. Murad yeniden tahta geçmek zorunda kaldı. Bu durum, II. Mehmet’in ilk saltanatının kısa sürmesine ve tahttan indirilmesine neden oldu. Ancak, bu kısa dönem, onun devlet yönetimi ve askeri stratejiler konusunda önemli tecrübeler kazanmasına yardımcı oldu.

İkinci Saltanatı ve İstanbul’un Fethi

II. Murad’ın 1451 yılında vefatı üzerine, II. Mehmet yeniden tahta çıktı. Bu kez, daha tecrübeli ve kararlı bir hükümdar olarak devletin başına geçti. İlk hedefi, Bizans İmparatorluğu’nun başkenti olan İstanbul’u fethetmekti. İstanbul, stratejik konumu ve tarihi önemi nedeniyle Osmanlı İmparatorluğu için büyük bir tehdit oluşturuyordu. Ayrıca, İslam dünyasında da İstanbul’u fethetmek büyük bir onur olarak kabul ediliyordu.

Fatih Sultan Mehmet, İstanbul’u fethetmek için büyük bir hazırlık başlattı. Öncelikle, Bizans İmparatorluğu’nun müttefikleriyle ilişkilerini zayıflattı. Ardından, güçlü bir ordu ve donanma kurdu. İstanbul’un surlarını aşmak için yeni teknolojiler geliştirdi. Özellikle, Şahi adı verilen devasa toplar, surları yıkmak için büyük bir avantaj sağladı.

İstanbul’un kuşatması 6 Nisan 1453’te başladı. Osmanlı ordusu, karadan ve denizden şehri kuşattı. Bizans İmparatorluğu, surları ve savunma sistemleriyle direnmeye çalıştı. Ancak, Osmanlı ordusunun yoğun ateşi ve kararlılığı karşısında dayanamadı. 29 Mayıs 1453’te, Fatih Sultan Mehmet’in komutasındaki Osmanlı ordusu İstanbul’u fethetti. Bu fetih, sadece Bizans İmparatorluğu’nun sonunu getirmekle kalmadı, aynı zamanda Orta Çağ’ın kapanmasına ve Yeni Çağ’ın başlamasına da yol açtı.

İstanbul’un Fethi Sonrası Faaliyetleri

İstanbul’un fethi, Fatih Sultan Mehmet’in en büyük başarısı olarak kabul edilir. Ancak, onun hükümdarlığı sadece fetihlerle sınırlı değildi. İstanbul’u başkent yaparak, şehri yeniden imar etti ve geliştirdi. Camiler, medreseler, hanlar, hamamlar ve köprüler inşa ettirdi. Ayasofya’yı camiye çevirerek, İslam dünyasının önemli bir merkezi haline getirdi. İstanbul’u, bilim, sanat ve kültür merkezi haline getirmek için çeşitli çalışmalar yaptı. Dönemin en önemli alimlerini, sanatçılarını ve düşünürlerini İstanbul’a davet etti. Kütüphaneler kurdu ve bilimsel araştırmaları teşvik etti.

Fatih Sultan Mehmet, sadece İstanbul’u değil, Osmanlı İmparatorluğu’nun sınırlarını da genişletti. Sırbistan, Bosna, Arnavutluk, Mora ve Eflak gibi birçok bölgeyi fethederek, imparatorluğun topraklarını büyüttü. Karadeniz’i bir Türk gölü haline getirdi. Denizcilik alanında da önemli adımlar attı. Güçlü bir donanma kurarak, Osmanlı İmparatorluğu’nun denizlerdeki etkinliğini artırdı.

Fatih Sultan Mehmet’in Kişiliği ve Yönetimi

Fatih Sultan Mehmet, zeki, kararlı, cesur ve vizyon sahibi bir hükümdardı. Devlet yönetimi konusunda son derece titizdi. Adalete büyük önem verirdi. Halkının refahı için çalışırdı. Aynı zamanda, sanata ve bilime büyük ilgi duyardı. Kendisi de iyi bir şair, yazar ve hattattı. Fatih Sultan Mehmet, farklı kültürlere ve dinlere saygı duyardı. İstanbul’da yaşayan farklı inançlardaki insanlara özgürlük tanıdı. Hıristiyan ve Yahudi cemaatlerinin kendi ibadethanelerini korumalarına ve kendi hukuklarını uygulamalarına izin verdi.

Fatih Sultan Mehmet, devlet yönetiminde merkeziyetçi bir politika izledi. Devletin gücünü artırmak için çeşitli reformlar yaptı. Divan teşkilatını yeniden düzenledi. Kanunlar çıkardı ve hukuk sistemini geliştirdi. Askeri alanda da önemli yenilikler yaptı. Yeniçeri ocağını güçlendirdi ve orduyu modernleştirdi.

Fatih Sultan Mehmet’in Vefatı ve Mirası

Fatih Sultan Mehmet, 3 Mayıs 1481’de Gebze yakınlarında vefat etti. Ölüm nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, zehirlendiği veya hastalandığı yönünde çeşitli iddialar bulunmaktadır. Fatih Sultan Mehmet’in vefatı, Osmanlı İmparatorluğu için büyük bir kayıp oldu. Ancak, onun mirası yüzyıllar boyunca yaşamaya devam etti. Fatih Sultan Mehmet, sadece bir fetihçi değil, aynı zamanda bir devlet adamı, bir sanatçı ve bir bilim insanı olarak tarihe geçti. İstanbul’u fethederek bir çağı kapatıp yeni bir çağı açan, Osmanlı İmparatorluğu’nu bir dünya gücü haline getiren bir hükümdar olarak anılmaktadır.

Fatih Sultan Mehmet’in yaptırdığı eserler, bugün hala İstanbul’da görülebilir. Topkapı Sarayı, Fatih Camii, Kapalıçarşı ve Yerebatan Sarnıcı, onun döneminden kalma önemli yapılar arasındadır. Ayrıca, Fatih Sultan Mehmet’in yazdığı şiirler, mektuplar ve kanunlar, onun düşünce dünyasını ve yönetim anlayışını anlamamıza yardımcı olmaktadır.